Instalując fotowoltaikę, kluczowym elementem jest właściwy dobór falownika. Od jego mocy, jakości i kompatybilności często zależy efektywność, bezpieczeństwo i żywotność całej instalacji. W tym artykule szczegółowo omawiamy: jak dobrać falownik do mocy instalacji, co oznaczają over‑ i under‑sizing, oraz jakie błędy najczęściej popełniają instalatorzy.
1. Dlaczego dobór falownika to nie moneta jedna?
Falownik przekształca prąd stały z paneli PV na prąd przemienny używany w domu. Jego moc znamionowa steruje maksymalną konwersją – instalacja nie wytworzy więcej energii AC niż urządzenie pozwala. Równocześnie część energii tracona jest jako ciepło. Efektywność typowych falowników to ok. 94‑99%.
2. Błędy związane z przewymiarowaniem (oversizing)
➤ Zbyt duży falownik względem paneli
- Niższa efektywność przy niskim obciążeniu: falownik rzadziej pracuje w swoim optymalnym zakresie 85‑95%, co obniża całościową sprawność.
- Wyższe koszty inwestycyjne: większa moc = wyższa cena. Zbyt duży falownik oznacza płacenie za niewykorzystany potencjał.
- Wyższe zużycie własne: większe jednostki często zużywają więcej energii bezproduktywnej w trybie standby.
Jednak czasem takie rozwiązanie celowe – np. w planach rozbudowy systemu – daje przyszłościowy zapas mocy.
3. Błędy związane z niedowymiarowaniem (undersizing)
➤ Falownik za mały w stosunku do paneli
- Klipowanie mocy (clipping): nadmiar energii DC powyżej limitu urządzenia jest odcinany – w szczycie instalacja nie wykorzysta pełnego potencjału.
- Ryzyko utraty kilowatogodzin: instalacje z DC/AC ratio powyżej 1,2–1,3 mogą tracić energię w godzinach szczytowych, co użytkownicy Reddita opisują jako znaczące (~3 kWh dziennie).
- Potencjalne problemy z gwarancją – producent określa maksymalne dopuszczalne przewymiarowanie DC/AC; przekroczenie wartości może skutkować zerwaniem gwarancji.
Jednocześnie lekki oversizing (do ~120–130%) powszechnie stosowany: zwiększa produkcję energii np. rano i wieczorem, gdy warunki nie osiągają mocy nominalnej.
4. Kompatybilność i parametry techniczne – często ignorowane
➤ Niekompatybilne złącza, różni producenci
Stosowanie różnych typów złącz przy module PV i falowniku może prowadzić do złej izolacji, przeciążeń, awarii albo wyeliminowania z gwarancji.
➤ Zbyt duża odległość paneli od falownika
Zbyt długi przewód DC (>3 m) powoduje straty mocy rzędu 0,5–1% rocznie, np. 25–50 kWh dla instalacji ~5 kWp – co oznacza materialną stratę dla inwestora.
➤ Błędy montażowe i chłodzenie
Źle zainstalowany falownik: brak dostatecznej wentylacji, zasłonięte wloty powietrza, montaż w zbyt wysokiej temperaturze – wszystkie to czynniki redukujące wydajność lub zwiększające ryzyko pożaru. Upewnij się o certyfikacji (klasa IP) oraz funkcji diagnostyki i izolacji.
➤ Niedostosowana liczba MPPT
Brak wystarczającej liczby wejść MPPT ogranicza elastyczność układu – szczególnie przy dachach o różnych orientacjach, tiltach lub częściowym zacienieniu.
5. Jak dobrać właściwy falownik? Etapy:
- Oblicz moc instalacji PV – nominalna DC.
- Określ docelowy współczynnik DC/AC, często na poziomie 1,1–1,3 – zapewnia dobry kompromis między produkcją a ryzykiem clippingu.
- Sprawdź specyfikacje falownika: zakres napięć MPPT, zabezpieczenia, nominalna i maks. moc DC, moc własna.
- Weryfikacja przyszłych planów rozbudowy – jeśli przewidujesz dodanie paneli, lekki oversizing może się opłacić.
- Uwzględnij warunki lokalne: orientacja, zacienienie, klimat, temperatura.
- Dobór MPPT, chłodzenia, poziomu hałasu i klasy IP dla miejsca montażu.
Podsumowanie
Dobór falownika to nie decyzja „na oko” – to kluczowy krok, który decyduje o efektywności, bezpieczeństwie i zwrocie inwestycji. Zbyt duży falownik może zaniżać wydajność, zbyt mały – ograniczać zyski. Dopasowanie DC/AC ratio, odpowiednia lokalizacja, wysokość i typ urządzenia mają ogromne znaczenie. Instalatorzy często popełniają błędy – brak uwzględnienia strat przewodowych, złe złącza, brak chłodzenia.
Dla KRK SOLAR priorytetem jest ekspertowe podejście: dokładne obliczenia, zgodność komponentów, weryfikacja danych technicznych i planów rozbudowy. Tylko tak można zbudować niezawodną, efektywną i długowieczną instalację PV.
